17 نکته در مورد تمرکز در یادگیری
۱ – تمرکز یعنی تداوم دقت و توجه در طول زمان بر روی موضوع یا محرکی خاص به منظور درک هر چه بیشتر از مشخصات آن موضوع یا محرک.
۲- اضطراب عامل اصلی بر هم زننده تمرکز است. سعی کنید برای داشتن تمرکز بالاتر بر اضطرابتان غلبه کنید. تجربه نشان می‌دهد که اکثر کسانی که تمرکز ندارند اضطراب دارند.
۳- نقطه مقابل تمرکز، حواس پرتی است. هر چه تمرکز بالاتری داشته باشید حواس پرتی‌تان کمتر است و بر عکس. پس سعی کنیم مانع از پراکندگی فکرمان شویم.
۴- تمرکز عامل اصلی یادگیری است. بدون تمرکز هیچگونه یادگیری صورت نمی‌گیرد.
۵- قبل از هر گونه یادگیری هم تمرکز ضرورت دارد. این تمرکز شما را آماده یادگیری هر چه بیشتر می‌کند. پس قبل از آمدن دبیر به کلاس و شروع تدریس لازم است که شما برای لحظاتی تمرکز حاصل کرده آنچه را قبلاً تدریس شده به خاطر بیاورید و به آنچه که قرار است تدریس شود (یعنی درس جدید) بیاندیشید. این کار ذهن شما را آماده و پذیرای یادگیری های تازه‌تر و موثرتر خواهد کرد.
۶- قبل از هر گونه مطالعه کردن هم تمرکز لازم است. معمولاً ما وقتی می‌خواهیم به مطالعه موضوع خاصی بپردازیم. ابتدا به ساکن کتاب یا جزوه را باز می‌کنیم و شروع به مطالعه می‌کنیم. در حالی که قبل از این کار لازم است از خودمان بپرسیم که چه موضوعی از چه درسی را برای رسیدن به چه هدفی می‌خواهیم مطالعه کنیم؟ این مطالعه چگونه باید صورت پذیرد؟ آیا می‌باید مرور شود؟ آموخته شود؟ تمرین شود؟ رفع اشکال شود؟ یا… به نظر می‌آید که پاسخ به این سوالات و تعیین اینکه آیا این درس سخت است یا آسان؟ و چه مدت وقت نیاز دارد؟ و دهها مورد مشابه دیگر تعیین کننده عمق و گستردگی تمرکز ما و نحوه یادگیری ما خواهد بود.
۷- بسیاری از دانش‌آموزان، فکر می‌کنند که وقتی کتابی یا جزوه‌ای را مطالعه کردند باید آن را ببندند به این ترتیب پرونده آن را هم در ذهنشان می‌بندند. این مسئله از نظر روانشناسی یادگیری قابل قبول نیست توصیه ما روانشناسان این است که به تمرکز بعد از مطالعه بسیار اهمیت بدهید. تمرکز بعد از مطالعه از طریق جمع‌بندی کردن آنچه آموخته‌ایم. دسته‌بندی ذهنی کردن مطالب،خلاصه‌نویسی کردن، به زبان خود بازگو کردن، از خود پرسیدن و به خود پس دادن و موارد مشابه حاصل می‌شود.
۸- تمرکز پیدا کردن آسان است اما حفظ و تداوم تمرکز کار سختی است که نیاز به هوشیاری و آگاهی و اراده و انگیزه دارد روش ها و تکنیک‌های حفظ تمرکز را فراگیرید.
۹- تمرکز رابطه تنگاتنگی با علاقه و انگیزه دارد. تمرکز پیداکردن روی موضوعاتی که به آن علاقه داریم بسیار آسان و محتمل است اما اگر به موضوعی یا درسی علاقه نداشته باشیم نمی‌توانیم روی آن به راحتی تمرکز حاصل کنیم. پس سعی کنید با افزایش علاقه خود به دروس مختلف دامنه تمرکزتان را افزایش دهید.
۱۰- دامنه تمرکز مداوم یک انسان بزرگسال بر روی یک موضوع حداکثر ۴۵ الی ۵۰ دقیقه است. پس، برای داشتن تمرکز هر چه بیشتر در فواصل ۴۵ الی ۵۰ دقیقه به ذهنتان استراحت دهید. به عبارت دیگر برنامه‌های مطالعاتی خود را در فواصل زمانی کوتاه پیاده کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
۱۱- برای داشتن تمرکز هر چه بیشتر باید سرعت خودتان را با سرعت ذهنتان هماهنگ کنید. سرعت ذهن شما بسیار بالاست اما وقتی از او کار کمی می‌خواهید بصورت طبیعی و اتوماتیک ذهن شما متوجه محرکهای نامربوط دیگر می‌شود و در نتیجه حواس پرتی ایجاد می‌شود و تمرکز از بین می‌رود. برای این منظور هنگام مطالعه کردن ذهنتان را درگیر فعالیت های متعدد دیگری مثل خلاصه کردن، دسته‌بندی کردن، به حافظه سپردن، طراحی سوال، حدس زدن و … نمایید.
۱۲- هیچ‌وقت سعی نکنید وقتی خسته هستید یا گرسنه یا خواب‌آلود به یادگیری بپردازید زیرا خستگی، گرسنگی، خواب‌آلودگی و سایر موارد مشابه بر دامنه تمرکزتان اثر گذاشته و موجب حواس پرتی شما می‌شوند. تمرکز وقتی در اوج خودش خواهد بود که سیستم‌های مختلف بدنی در آرامش کامل به فعالیت خود مشغولند.
۱۳- فراموش نکنید که پاره‌ای از مشکلات جسمی مثل اختلال در کارکرد تیروئید یا کم‌خونی می‌تواند علائمی مثل خستگی‌پذیری، خواب‌آلودگی و … را ایجاد کند و به این ترتیب مانع از تمرکز کامل شما گردد. حتماً با پزشک خود در این زمینه‌ها مشورت کنید و امر پیشگیری و درمان را جدی بگیرید تا عملکرد تحصیلی بالاتر و بهتری داشته باشید.
۱۴- یکی از روشهای غلط مطالعاتی که معمولاً منتهی به کندخوانی و در نتیجه حواس پرتی می‌شود استفاده از روش کلمه خوانی به جای عبارت خوانی و جمله خوانی است. مکث‌های متعدد و سرعت کم‌خواندن شما حتماً به فقدان تمرکز و ایجاد حواس پرتی می‌انجامد.
۱۵- ایجاد تنوع در مطالعه به صورت تنوع در انجام خواندنی‌ها، تکالیف حل کردنی، حفظ کردنی و عملی مستقیماً به افزایش سطح تمرکز شما خواهد انجامید. پس از خواندن یا انجام دادن یکنوع تکلیف در طول زمان زیاد خودداری کنید.
۱۶- برای داشتن تمرکز هر چه بیشتر بهتر است به هنگام مطالعه، علامت‌گذاری یا حاشیه نویسی کنیم. یادداشت برداری کنیم. مطالب را به صورت نموداری رسم کنیم. نکته‌یابی کنیم یا زیر نکات مهم خط بکشیم. اینگونه فعالیتها از طریق درگیر کردن تمام عیار ذهن با موضوع مورد یادگیری به افزایش سطح تمرکزتان خواهد انجامید.
17- مداد و کاغذی را همیشه آماده داشته باشید تا موج افکار ناخواسته را با نوشتن مهار کنید. با این کار ضمیر ناخودآگاهتان را خلع سلاح کرده و تمرکزتان را افزایش می‌دهد زیرا افکار ناخواسته معمولاً منتهی به اعمال ناخواسته‌ای می‌شود که مغایر هدف فعلی و عمل در حال انجام است.
